ESKİ KIZILCAHAMAM İLÇE MERKEZİ OLAN PAZAR KÖYÜ TARİHİ ESERLERİ: 1915 Yılına kadar ilçe merkezi olan Pazar köyünde Selçuklu eseri çeşme, cami, bedesten ile Rum evleri ve mağaralar görülmeye değer eserlerdendir.
Tarihi Köyün adı, eskiden kurulan bölge pazarının bu köyde olması sebebiyle Pazar köyü olmuştur. Köyün tarihi Kızılcahamam Tarihinden de eskidir. Eski bir yerleşim bölgesi olan Pazar, Hititler başta olmak üzere bir çok anadolu medeniyetinin önemli yerleşim birimlerinden biri olmuştur. Selçuklu döneminde çıkan iç çatışmalar esnasında köyün demografik yapısı tamamen değişmiştir. Bu tarihten itibaren bölgeye yoğun olarak Çiğil Türkleri yerleşmişlerdir. "Çıtak" ya da "çiti ak" yani beyaz çitli sözü çiğil Türklerinden kaynaklanmaktadır. Çiğil Türkleri, Ankara Savaşı esnasında Timur'un otağında dikili duran Çiğil tuğlarını görünce , bir çok oğuz boyu ile birlikte savaş esnasında Timur'un ordusuna katılmıştır. Daha sonra yaşanan fetret döneminde Timur'un desteğini alan bu türkmenler bölgeyi büyük bir ticaret merkezi haline getirmişlerdir. Bölgede kurulan pazara uzak yerleşim bölgelerinden tüccarlar gelmişlerdir. Bu dönemde bölgeye kıpçak yerleşimlerinin başladığı görülmektedir. Sarışın yeşil gözlü bu Türkmenler, kuzeydeki boy ve aşiret çatışmalarından uzaklaşmak ve kendilerine yeni meralar bulmak amacıyla bölgeye yerleşmişlerdir. Bununla birlikte yine Osmanlı döneminde nüfusun bir bölümü Osmanlı İskan politikaları dolayısıyla Rumeliye taşınmıştır. Osmanlı İmparatorluğu için Pazar önemli bir yerleşim bölgesidir. Taycılık, hayvancılık ve tarım bölgenin o dönemdeki yoğun uğraşları arasındadır. Hacı Turhasan Bey 'in önderliğini yaptığı Durhasanoğulları beyliği bu bölgede hüküm sürmüştür. Bölge Osmanlı Rus savaşı döneminde Tatar göçü almıştır. Yaklaşık 10 hane olan bu Tatarlar bölgeye yakın köylere yerleştirilmişlerdir. Dünya Savaşı esnasında köy nüfusunun büyük bir kısmı cephede savaş esnasında şehit düşmüştür. Bu dönemin ardından yine Milli Mücadele yıllarında da geride kalan yetişkin erkek nüfus cepheye taşınmıştır. Cumhuriyet'in kurulması ile birlikte köy nüfusu yeniden artış göstermeye başlamış, lakin Kızılcahamam'ın merkez olarak belirlenmesinin ardından Köy nüfusu başta Ankara olmak üzere çevre yerleşim birimlerine göç etme eğilimi göstermiştir. Kızılcahamam'dan daha eski bir yerleşim birimi olan Pazar'da Camiiye dönüştürülmüş Ermeni kilisesi, Ermeni ve Rumlara ( Romalılara ) ait mezar kalıntıları, Selçuklu döneminde ait çeşitli kalıntılar bulunmaktadır. Kültür [değiştir] Gelenek ve görenekleri hakkında bilgi yoktur. Höşmerim tatlısı bu yöreden çıkmıştır. Kızartılmış hamur üzerine toz şeker dökülerek servis edilen bir tatlıdır. Coğrafya [değiştir] Ankara ilinin Kızılcahamam ilçesine bağlı bir köyüdür.Sosyal ve kültürel açıdan Ankara'ya yakınlığı nedeniyle çevre köylere nazaran gelişmiş bir köydür.Kurtboğazı Barajına 3 km, Kızılcahamam'a 24 km, Ankara'ya ise 65 km uzaklıktadır.Pazar Orta Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Sakarya bölümünde, Ankara’nın Kızılcahamam ilçesine bağlı bir bucak merkezidir. İdari açıdan 13 köyün bağlı bulunduğu Pazar Bucağı’nın merkezi, Ankara çayının kolu olan Ova çayına dökülen Pazar Deresinin kuzey batısında kurulmuştur. Pazar, Kurtboğazı baraj gölünün kuzeybatısında Akyazı sırtının eğiminin azaldığı güney yamacında bir yol boyu yerleşmesi olarak karşımıza çıkar Fonksiyonel açıdan köy yerleşmesi özelliği gösteren Pazar’ın idari alanı 348 278 ha. olup, ortalama yükseltisi 1000 metredir. Pazar Deresi’nin Kurtboğazı barajına döküldüğü bölümlerinde tabanlı bir vadi görüntüsü veren köy arazisinin, doğuya doğru gidildikçe yüksekliklerin artarak tepelik bir görünüm kazandığı görülür İklim [değiştir] Pazar ve çevresinin sıcaklık durumunda, yağışın yön olarak gösterdiği özelliklerin tersi bir durum söz konusudur.Yani kuzeye doğru sıcaklık miktarlarında düşüş yaşanırken, güneye doğru artış olmaktadır. Kuzeybatıdan etkili olan nemli rüzgarlar sıcaklık düşüşünde etkili olmakla beraber, kuzeye doğru sahanın topoğrafik durumunda dağlık ve engebeli bir yapının egemen olması da sıcaklık azalışındaki diğer bir etkendir. Sahanın kuzey ve güneyindeki sıcaklık farklılıkları deki istasyonların ölçüm değerlerinden de anlaşılmaktadır. 27 yıl süren rasat süresinin ortalama sıcaklık değerlerinin yer aldığı Ankara istasyonunda °0’ın altında sıcaklık değerlerine rastlanmazken, rasat süresi 10 yıl olan Çamlıdere istasyonunda en düşük –2,4 °C olmak üzere sıcaklıkların °0’ın altına düştüğü dikkati çekmektedir.Bu değeri –1,5 °C ile şubat, -0,5 °C ile aralık ayı takip etmektedir. Bitki Örtüsü [değiştir] Pazar Köyü ve çevresi, Karadeniz Bölgesi ile Orta Anadolu arasında geçiş alanı özelliği taşımaktadır. Geçiş alanında yer alması alanın iklim bakımından Karadeniz ikliminin ve Orta Anadolu Bölgesi’nin karasal ikliminin etkisi altında kalmasına neden olmuştur. Bu da bitki örtüsünün fiziki görünümü ve dağılışını etkilemiştir.Bu durum bitki örtüsünün fiziki görünümünü de çok yakından etkiler. Kuzeyde etkin olan ağaç formasyonları güneye gidildikçe yağışın azalmasına bağlı olarak seyrekleşmekte ve bodurlaşmaktadır.Çalışma alanımızın karakteristik bitki örtüsü ağaç formasyonu temsil eden meşelerden oluşmaktadır. Gevşek yapılı topraklar üzerinde gelişme alanı bulan meşeler Köroğlu Dağlarından güneye doğru indikçe yüksekliğin ve eğitimin artmasına yağışın azalmasına bağlı olarak bodurlaşmaktadır. Meşeler, Akyazı Sırtının güney yamaçlarında, Pazar Deresi vadisinin yamaçlarında görülmektedir. Ancak bu alanların tahrip edilmesi sonucunda bu alanlar antropojen step alanı aline gelmiştir. Antropojen step alanları doğal step alanlarının tahribi sonucunda oluşmuştur ve 1200 m ve altındaki alanlarda görülmektedir. Bu alanlarında tahrip edilmesi yakacak odun elde etmek ve yakacak odun olarak kullanılması bu alanlarda ot formasyonlarının oluşmasına neden olmuştur. Böylece bu alanlardan yüksekte olanlar antropojen step sahalarına ve alçakta olanlar da tarım arazilerine dönüşmüştür. Vadi abanlarında çayırlıklar, sınırlı ağaçlıklar ve bahçeler bulunmasına karşılık; toprağın nispeten kalın olduğu yüksekçe seki düzlüklerinde ve az eğimli yamaçlarda kuru tarım yapılmaktadır. Dikçe yamaçlarda, kayaların yüzeye çıktığı yerlerde erozyon fazla olduğu için bazı yamaçlar da ot formasyonundan yoksun alanlarda bulunmaktadır. Çalışma alanında Akyazı ve Uzungüney sırtları ile Sivri, Kepez, Kurtlukuz, Dikmen ve Gövdeli tepelerinin güneydoğuya bakan yamaçları bakı yönünden çok zengindir. Bu alanlarda bitki örtüsü olarak görülen kısa boylu ağaç toplulukları olan meşeler çok sık bir şekilde görülmektedir. Bakı aynı zamanda tarımsal faaliyetleri de etkilemektedir Nüfus [değiştir] Pazar Köyü nüfus bakımından oldukça tenha bir yerleşim özelliği gösterir. Bu tenhalığın sebebi ise genç nüfusun gerek çalışmak gerekse de okumak için daha çok Ankara’ya göç etmesidir. yrıca nüfusun azalmasının nedenlerinin başında bölgenin Kurtboğazı Barajı olayısıyla sit alanı halinde olması, yeni yerleşim yeri yapımına izin verilmemesi, tarım topraklarının miras yoluyla bölünmesi gelmektedir. Köyde devamlı ikamet eden nüfus gittikçe azalan bir profil gösterirken köy nüfusu, köy sakinlerinin dışarıdaki akrabalarının ve çocuklarının yazın köye gelip yaz sonuna kadar burada kalmalarıyla geçici olarak artar.Köy devamlı göç verdiğinden daha çok orta yaş ve üstü yaşlardaki kişilerden oluşmaktadır. Çocuk nüfusunun azlığı da hemen dikkati çekmektedir.Köy nüfusunun büyük bir oranı okur-yazardır. Yıllara göre köy nüfus verileri 2007 2000 2094 1997 - Ekonomi [değiştir] Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalı olmakla beraber, köye yapılan köklü yatırımlar, yine Ankara ilinda çalışmakta olan Pazar köylüleri tarafından yapılmaktadır. Hayvancılık [değiştir] Köyde genel olarak küçükbaş, büyükbaş ve kümes hayvancılığı yapılmaktadır. 300 civarında koyun, 1300 civarındada keçibulunmaktadır. üyükbaş hayvan sayısı ise ortalama 200 kadardır. Köyde 10 tane tavuk çiftliği bulunmaktadır.Ayrıca her ailenin de ortalama 5-10 tane kümes hayvanı vardır. Hayvansal ürünler ailelerin ihtiyaçlarını karşılamak yanında genelde Kazan pazarına götürülerek satılmaktadır Muhtarlık [değiştir] Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır. Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları: 2004 - Ali Tüt 1999 - Ali Tüt 1994 - Ali Tüt 1989 - Hamdi İnanç 1984 - İrfan Kavuncu Altyapı bilgileri [değiştir] Köyde ilköğretim okulu vardır. Köyün hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı vardır ancak sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.